قفل حیاطی چیست؟

ما برای بالا بردن امنیت درب های ورودی خانه مان از قفل حیاطی استفاده می‌کنیم اما مکانیزم و ساختار این قفل چیست ؟ ما در این مقاله از سری مقاله های یراق می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم.

آشنایی با ساختار قفل حیاطی

یک قفل حیاطی از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود. بخش بدنه که ثابت می‌باشد و قسمت داخلی که به صورت استوانه‌ای و گلابی و دایره ای بوده و توپی نامیده می‌شود. توپی دارای شیار می‌باشد و کلید می‌تواند وارد آن شود و حول محور مرکزی خود در داخل بدنه گردش نماید. هم توپی و هم بدنه معمولاً دارای سوراخ‌هایی هستند که در امتداد یکدیگر و به موازات توپی استوانه‌ای قرار گرفته‌اند به طوری که هر سوراخ روی توپی با یک سوراخ روی بدنه هم راستا می‌باشد.
سوراخ‌های روی بدنه دارای انتهای بسته می‌باشند و انتهای آن‌ها یک فنر و سپس بر روی آن یک پین باریک استوانه‌ای از جنس برنج که ساچمه نامیده می‌شود قرار گرفته است. در سوراخ‌های داخل توپی نیز ساچمه‌هایی که از طرف مرکز کله‌قندی می‌باشند قرار گرفته‌اند. ارتفاع این ساچمه‌ها یکی نبوده و دارای طول‌های متفاوتی می‌باشند یعنی در بخش‌هایی که ساچمه بلند است کلید به همان اندازه فرورفتگی دارد و یا بالعکس.

انواع قفل حیاطی

• قفل حیاطی مکانیکی

یکی از قدیمی ترین و معروف ترین نوع از قفل حیاطی است که بخش های اصلی قفل حیاطی مکانیکی شامل :

1. بدنه قفل : بخش اصلی و تشکیل دهنده ی همه ی قفل های مکانیکی می باشد.
2. توپی قفل : به شکل دایره ای است و داخل بدنه ی قفل قرار دارد.
3. سوراخ های روی توپی و بدنه : سوراخ های روی توپی در امتداد و موازی سوراخ های روی بدنه است که سوراخ های روی بدنه دارای انتهای بسته می باشد و انتهای آن ها یک فنر و سپس بر روی آن یک پین باریک استوانه ای از جنس برنج که ساچمه نیز نامیده می شود قرار گرفته است. در سوراخ های روی توپی نیز ساچمه هایی قرار گرفته اند ، ارتفاع این ساچمه ها یکی نبوده و دارای طول های متفاوتی می باشند یعنی در بخش هایی که ساچمه بلند است کلید به همان اندازه فرو رفتگی دارد و یا بالعکس.
4.  شیارهای روی توپی : با چرخاندن کلید دور محور مرکزی خود حرکت می کند و درب باز می شود.

اگر بخواهیم معروف ترین برند های بازار را در قفل حیاطی مکانیکی را نام ببریم می توانیم به برند های زیر اشاره کنیم : 

• قفل حیاطی ویرو

• قفل حیاطی یال

• قفل حیاطی پنج ستاره

• قفل حیاطی برقی

قفل های حیاطی برقی از امنیت بالاتری نسبت به قفل های حیاطی مکانیکی برخوردارند و ظاهر آن به روز تر و نصب آن آسان تر از قفل های حیاطی مکانیکی است ، بر روی قفل حیاطی برقی دکمه قرمز رنگی وجود دارد که وظیفه ی باز کردن درب را دارد . البته قفل های حیاطی برقی قابلیت باز شدن به صورت ریموتی ، کارتی و با کلید را نیز دارد.

نکته ای که برای برای باز کردن درب به صورت ریموتی وجود دارد این است که باید به صورت جداگانه قفل مقابل برقی تهیه شود.

قفل های حیاطی برقی دارای مدل های کله گاوی ، کلنگی ، ریلی و  ساده هستند که برند های معروف بازار شامل این موارد است : 

• قفل حیاطی برقی کاویان

• قفل حیاطی برقی یوتاب

• قفل حیاطی برقی سیزا

نحوه عملکرد قفل حیاطی

در حالت عادی که کلید وارد قفل نشده است نیروی ارتجاعی فنرها در قسمت بدنه، ساچمه‌ها را وارد سوراخ‌های روی قسمت متحرک کرده‌اند که مانع چرخش توپی در بدنه می‌شود و ساچمه‌های قسمت متحرک مجرای کلید، ورود کلید را مسدود کرده‌اند.
هنگامی که کلید مربوط به قفل وارد توپی می‌شود ساچمه‌های کله‌قندی را طوری به بالا حرکت می‌دهد که ساچمه‌های بدنه از سوراخ‌های توپی بیرون رفته و توپی می‌تواند حول محور خود بچرخد. چرخش توپی منجر به حرت زائده‌ای می‌شود که زبانه قفل را به عقب و جلو حرکت می‌دهد. البته برای بالا بردن امنیت گردش مغزی به تنهایی زائده را حرکت نمی‌دهد بلکه نوک کلید باید زائده دومی را به سمت عقب فشار دهد که با زائده اول درگیر شود.
به طور خلاصه کلید سه عملکرد دارد:
.آزاد کردن مغزی از بدنه
درگیر کردن زائده اول با دوم ، حرکت زائده اول که منجر به حرکت زبانه می‌شود.

بهترین نوع قفل حیاطی برقی کدام است ؟

برای اینکه بهترین نوع قفل درب حیاطی را انتخاب کنیم باید بدانیم از آنجا که هر ساچمه روی مغزی حکم یک رقم رمز می باشد لذا هر چقدر تعداد ساچمه ها بیشتر باشد پیدا کردن رمز صحیح مشکل تر بوده و امنیت قفل بیشتر است ، قفل های معمولی بین پنج تا شش ساچمه دارند اما قفل هایی نیز وجود دارند که تا پانزده ساچمه که پنج عدد از آن ها در امتداد محورهای مختلفی می باشند نیز دارند.

حساس ترین نقطه در قفل ساچمه ها است و با خارج کردن آن ها قفل با هر کلیدی که از لحاظ قطر به قفل بخورد باز می شود و این ساچمه ها در قسمت پایینی قفل قرار دارند و با سادگی با دریل کردن این نقطه می توان آن ها را از کار انداخت برای جلوگیری از این مسئله دو پین استوانه ای فولادی به صورت ضربدری در بخش جلوی ساچمه ها کار گذاشته می شود که مسیر حرکت دریل را منحرف کرده و به خارج منطقه ساچمه ها هدایت می کند.

در بیشتر قفل های ارزان قیمت این پین ها کار گذاشته نشده است و یا جنس آن ها از آهن می باشد که به راحتی بریده می شود.

محکم بودن کلید در داخل قفل ، محکم بودن توپی در بدنه و لقی کم توپی سه پارامتر مهم دیگر می باشد که نشانگر امنیت و حساسیت قفل است و در صورتی که توپی در بدنه آزاد باشد ساچمه ها نیازی ندارند که کاملاً به داخل بدنه بروند بلکه با خارج شدن از محوطه ی مربوط به توپی ، مغزی را آزاد می کنند یعنی کلید های مشابه می توانند قفل را باز کنند.

محکم بودن ساچمه ها در داخل سوراخ ها نیز باعث می شود که قفل حساسیت بالاتری داشته باشد.

کیفیت بالای جنس بدنه نیز باعث می شود که بدنه سوراخ ها بر اثر فرسایش و اصطحکاک با ساچمه ها گشاد نشود و حساسیت قفل پایین نیاید و همچنین با گشاد شدن سوراخ ها هنگام ورود کلید ، ساچمه ها به بدنه گیر کرده و کلید نمی تواند به داخل قفل وارد شود.

نوک ساچمه ها به دلیل اصطحکاک زیاد با بدنه کلید به طور مداوم در معرض فرسایش می باشند و در صورتی که از جنس قوی نباشد خورده شده و باعث می شوند که حتی کلید قفل نیز بعد از مدتی قفل را باز نکند.

نکات ایمنی هنگام استفاده از قفل

قفل‌های سیلندری در دو سایز شش و هفت سانتی‌متری برای درب‌هایی با قطرهای مختلف ساخته شده‌اند استفاده از قفل هفت سانتی‌متری برای یک درب باریک باعث می‌شود قفل به اندازه زیادی بیرون درب بماند که به سادگی با فشار انبر قفلی می‌شکند و درب باز می‌شود لذا از سیلندر مناسب برای درب استفاده کنید و توجه کنید که قفل از سمتی که امنیت کمتری دارد خیلی بیرون نماند زیرا سوراخ وسط قفل متقارن نیست.
قفل‌های حیاتی از بدنه در نباید بیرون بیایند در صورت بیرون ماندن آن یک لوله با قطر مناسب و کوتاه برای محافظت از قفل به دور آن جوش کنید.
هنگام شب و یا استراحت برداشتن کلید از روی قفل اشتباه است حتی قرار دادن کلید روی قفل بدون تغییر وضعیت آن صحیح نمی‌باشد ، بهترین عمل وارد کردن کلید به قفل و چرخاندن آن می‌باشد.